Բացահայտվեց է ահավոր մի բան / Ռուսական շրջանակներից շտապ ուզում են իջեցնել Փաշինյանի վարկանիշը

У вашего броузера проблема в совместимости с HTML5

Պատասխանի մեջ ես տեսնում եմ մի ուրիշ խնդիր՝ Ռուսաստանում էլ չգիտեն, թե ինչպես պետք է վարվեն։ Իրենք շատ լավ հասկանում են, որ այդպիսի խնդիր կա Հայաստանի ու Բելառուսի համար։ Եվ այդ խնդրի լուծման ոչ հաջող տարբերակ են առաջարկում։ Նրանք շատ լավ գիտեն, որ ԵԱՏՄ շրջանակներում միասնական տնտեսական քաղաքականություն իրականացնելու ցանկությունը դեռևս ցանկություն է, իրականություն դառնալն ապագայի խնդիր է։ Եվ դա ոչ թե տեղի է ունենում այն պատճառով, որ երկրները չեն ցանականում, այլ որ տարբեր երկրներ են՝ տարբեր տնտեսական հանրավորություններով ու հզորություններով։ Եվ նախ և առաջ երկրների տնտեսական հզորությունները պետք էր մոտեցնել իրար, որպեսզի միասնական տնտեսական քաղաքականությունն իր արդյունքը տար։

Այս պատասխանի մեջ ես ավելի շատ տեսնում եմ, որ խնդիրների լուծման ճանապարհներ չունեն։ Այս պայմաններում արդեն նմանատիպ հարցի լուծումը պետք է կարգավորվի երկկողմանի հարաբերությունների կամ բանակցությունների արդյունքում։ Հիմա, երբ դրան ենք անդրադառնում, մենք լրիվ այլ խնդիրներ ունենք՝ սկսած նրանից, որ մենք շրջափակված ենք որպես երկիր, դեպի ծով ելք չունենք։ Թեպետ Բելառուսն էլ դեպի ծով ելք չունի, բայց ունի հարևաններ՝ ի դեմս Եվրամիության ու Ուկրաինայի։ Մենք ունենք մի կողմից հարևան Իրան, մյուս կողմից՝ Վրաստան։ Մի կողմից ունենք Իրան, որն ունի նավթի և գազի ահռելի ռեսուրսներ, բայց նախկին իշխանության ղեկավարների թեթև ձեռքով մենք զրկվեցինք այդ այլընտրանքից։ Իսկ Վրաստանը մեզ նման ռեսուրսներից զուրկ երկիր է, մեզ համար ապահովում է տարանցիկ ճանապարհ։ Եթե այս ամենի արդյունքում Բելառուսն ստանա բացասական պատասխան, կարող է շատ սիրուն մանևրել, և կստանա այն, ինչ այսօր ստանում են Արևելյան Եվրոպայի երկրները կամ ընդհանրապես եվրոպական երկրները։

Մեր դեպքում մի կարևոր հանգամանք էլ կա՝ նախկին իշխանությունների գործողությունների հետևանքով մեր ամբողջ համակարգը ռուսական կողմին է տրվել։ Բելառուսի դեպքում իրենք դրան չեն համաձայնել։ Մեր դեպքում, քանի որ գազի ամբողջ համակարգը ռուսական սեփականություն է, հարցադրումը սա պետք է լինի՝ Պուտինին մեկ անգամ ևս պետք է հիշեցնել, որ ՀՀ գազի համակարգը ռուսական է։ Եվ մենք՝ որպես սպառողներ, ռուսական համակարգի սպառողներ ենք։ Տարբերությունն իրենք պետք է զգան ու հասկանան։ Եվ այս պայմաններում մենք բանակցությունների նոր հնարավորություններ ունենք։

Եվ եթե նորից անդրադառնանք հարցի սկզբին՝ այդ հարցը օրակարգում կա, ամրագրված է ԵԱՏՄ պաշտոնական փաստաթղթերում՝ ստորագրման պահից։ Այսինքն՝ ի՞նչ կա՝ միասնական տնտեսական քաղաքականության մի քանի չափանիշներ, որոնք ընդունված են նաև միջազգային տարբեր կառույցների կողմից, այդ թվում՝ նույն Եվրամիության։ Նրանցից մեկն այն է, որ բյուջեի դեֆիցիտը չպետք է գերազանցի ՀՆԱ-ի 3 տոկոսը։ Այսինքն՝ մենք այդ պայմանավորվածությունների տակ ենք, բայց Ռուսաստանն ինքը խախտում է դա և խախտել է։ Հիմա մենք վեր կենանք ասենք՝ Ռուսաստան, դու Եվրասիական տնտեսական միության կանոնները խախտե՞լ ես։ Մենք բոլորս հասկանում ենք, չէ՞, որ հայտնվել ենք ճգնաժամի մեջ, կորոնավիրուսի ազդեցությունը բոլոր երկրների վրա խիստ բացասական է։

Հիմա այս պայմաններում նույն ԵԱՏՄ երկրները պե՞տք է ակնկալեին մեղմացում այն ամենի հետ կապված, ինչ հնարավոր է։ Այդպիսի մի քանի քայլ, իհարկե, արվել է, բայց պետք է հաշվի առնել, որ գազը կարևոր գործոններից է։ Հատկապես պետք է հաշվի առնել այն, որ դարձյալ մեր նախկին ապաշնորհ իշխանությունների գործողությունների հետևանքով զրկված ենք այլընտրանքի հնարավորությունից՝ հանուն «Գազպրոմի»։ Հիմա մենք ո՞նց անենք, կարող է դուք մի օր էլ գաք ասեք՝ գիտե՞ք ինչ կա, մենք վատ վիճակում ենք, ուզում ենք գազը դարձնել 500 դոլար։ Դարձրեք, այդ դեպքում մենք էլ կարող ենք ասել՝ գիտեք ինչ կա, քանի որ մենք դա չենք կարողանում սպառել, գնում ենք Իրանից գազ առնենք։ Իրավունք ունե՞նք, ունենք, ֆորս մաժորային իրավիճակ է, երկրի տնտեսությունը կանգնած է, մարդկանց եկամուտները պակասել են, և որևէ ձևով միությունն ադեկվատ չի աջակցում այն խնդիրներին, որոնք կան։

Երբ ՀՀ-ին հրավիրում էին Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցելու, գիտեին, որ երկիրը, ի տարբերություն այնտեղ գտնվող շատ երկրների, իր տնտեսական մակարդակով շատ է զիջում՝ հզորություններ, մարդկային ռեսուրսներ։ Հիմա եկել է այն վիճակը, որ թույլին պետք է օգնես, թե՞ թույլին մի հատ էլ ենք հարվածում։ Եվ այստեղ արդեն ուրիշ եզրակացություն կարող ենք անել՝ նպատակն օգնելը չէ, նպատակը երկրի տնտեսական հզորությունը մեծացնելը չէ, նպատակը քաղաքական ճնշումն է։ Այս պայմաններում արդեն որևէ խնդիր չկա, ես լուծումներ ունեմ արդեն կառավարության քայլերի առումով, հիմա չեմ մանրամասնի։ Անելանելի վիճակներ չեն լինում։ 1990-ականների պատերազմի ժամանակ էլ էինք մենք հայտնվել շատերի համար անելանելի վիճակում, բայց լուծումներ գտնվեցին։ Խելացի քայլեր անելու հնարավորություններ միշտ էլ կան։ Այս իրավիճակում մեկ քայլի մասին արդեն խոսեցի, հիմա նորից զարգացնեմ միտքը՝ պետք է սկսենք մտածել երրորդ երկրներից գազ գնելու մասին։ Տվյալ դեպքում պետք էլ չէ շատ հեռու գնալ, հարևան երկիր ունենք, որի հետ արդեն ունենք գազատար։