LỄ HỘI RƯỚC VUA GIẢ ĐỀN SÁI ( THỤY LÔI - THỤY LÂM - ĐÔNG ANH - HÀ NỘI )

Đông Anh, ngoại thành Hà Nội, nơi còn dấu vết của tòa thành cổ do An Dương Vương xây dựng, ngoài hội đền Cổ Loa còn có nhiều lễ hội khác liên quan đến truyền thuyết lịch sử này. Trong đó, hội đền Sái ở thôn Thụy Lâm tổ chức vào các ngày 11 và 12 tháng giêng hằng năm nhằm mô tả nghi lễ rước vua và quan quân về bái yết đức Huyền Thiên Trấn Vũ là một lễ hội có quy mô. Theo người xưa kể lại thì đền Sái hiện nay là do vua Thục thầm cảm ơn công đức của Huyền Thiên Trấn Vũ - người đã giáng lâm trừ ma diệt tà giúp nhân dân phía Bắc tránh được tai họa lại có thể yên tâm làm ăn - đã xây đền thờ và đặt tên là Kim Thyết Cung. Hàng năm cứ vào độ xuân về, vua lại cùng quan quân về bái kiến. Về sau thấy việc đi lại làm hao phí của cải của dân nên đã giao lại cho nhân dân. Ngày 12 chính là ngày hội chính. Vua giả khăn áo chỉnh tề, đội mũ cửu long đi hài ngồi kiệu do các trai trang khoẻ mạnh trong làng rước ra đình. Tiếng chiêng, tiếng trống, tiếng nhạc làm tăng thêm bầu không khí của ngày hội. Lến đến đình vua làm nghi lễ tế lễ rồi sau đó dự tiệc. Tiệc tan, chúa vào yết kiến vua theo đúng nghi lễ truyền thống. Chúa phải đi bộ đúng 3 vòng quan đinh mới được phép vào yết kiến. Cùng lúc đó các vị quan mang theo đầu gà tượng trưng vào. Sau đó quan trấn thủ vào yết kiến, nhận lệnh trông thành để vua xa giá. Lễ rước bắt đầu với việc đi đầu là cờ mao tuyết để dẹp tan yêu khí cho đám rước đi an toàn. Tham dự lễ hội tại đền Sái người dân còn được xem lại các tích như Tích Rùa Vàng, tích giết Gà Trắng... Người ta thường biết đến hội đền Sái vì tính chất độc đáo và quy mô của nó. Đó là lễ rước vua về đền cùng quan quân bái yết đức Huyền Thiên Trấn Vũ, trong đó có đầy đủ vua và các quan (do nhân dân đóng giả) ngồi trên ngai chứ không chỉ là lễ rước kiệu như ở một số lễ hội thường thấy. Người xem hội thường bị thu hút bởi sự độc đáo này vì không phải ai cũng biết đến sự tích sâu xa của nó. Công việc chuẩn bị cho lễ hội được tiến hành rất sớm. Từ ngày 5 tháng giêng, dân làng đã lo sửa đường sá để đón vua về. Ngày mùng 6, dân làng ra đình cắm chỗ dựng dinh cho vua, chúa và các quan. Theo lệ làng những con vật dùng cho lễ hội như lợn, trâu phải được nuôi ở nơi sạch sẽ, chăm nom cẩn thận và được làng giao cho một số hộ nuôi từ trong năm. Ngày mùng 9, dân làng làm bánh dày tiến vua để làm cỗ thí, gọi là bánh tét. Ngày mùng 10, làng cho giết lợn, trâu để khao dân. Việc chọn người đóng giả vua chúa cũng rất được coi trọng. Làng quy định đàn ông trong làng khi đến tuổi 55, vào ngày mùng 8 tết phải sửa hai mâm cỗ một mâm dâng lên đền Sái, một mâm cúng Thành hoàng làng. Sau đó, những người này được gọi là quan Thượng Thính. Đến 60 tuổi, họ mới được đóng quan tứ trụ, gồm 4 vị: Trấn Thủ, Đề Lĩnh, Tán Lý, Tự Vệ. Sau bốn năm đóng quan mới được đóng chúa. Người được chọn đóng vua phải là người khỏe mạnh được nhân dân tín nhiệm. Dòng họ nào có người được chọn đóng vua thì rất phấn khởi, tự hào. Trước đây người đóng vai vua chúa phải tự sắm quần áo, mũ hia. Vai vua được làng cấp cho ba mẫu ruộng, chúa được cấp một mẫu để lấy hoa lợi chi phí cho công việc này. Ngày nay, những chi phí đó đều do ban tổ chức lễ hội lo và các nghi thức cũng đơn giản hơn nhiều so với trước. Như vậy, bên cạnh hội đền Cổ Loa, hội đền Sái cũng là một hoạt động có quy mô lớn tưởng nhớ đến vua An Dương Vương và công đức của ông.