หมายเหตุประเพทไทย #152 อิทธิพลตะวันตกใน ‘พุทธไทยแท้ๆ’

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ คำ ผกา และแขกรับเชิญ ศิริพจน์ เหล่ามานะเจริญ ถกกันในเรื่องอิทธิพลของโลกตะวันตกต่อพุทธศาสนา เริ่มตั้งแต่หลังพุทธกาลไม่นานก็ได้รับอิทธิพลจากปรัชญากรีก ผ่านการขยายอิทธิพลของอเล็กซานเดอร์มหาราชที่กรีฑาทัพมาถึงอินเดีย และในยุคต่อมามีเจ้าผู้ครองนครกรีกตั้งอาณาจักรขึ้นในย่านอัฟกานิสถาน-ปากีสถานปัจจุบัน ซึ่งไม่เพียงการแลกเปลี่ยนทางการค้าระหว่างโลกตะวันตกและตะวันออกเท่านั้น ยังรวมไปถึงปฏิสังสรรค์ทางสังคมและวัฒนธรรม ซึ่งส่งผลต่อพุทธศาสนาผ่านทางศิลปะอย่างการสร้างพระพุทธรูป จีวรพระ และแนวคิดเชิงปรัชญาในคำสอนทางพุทธศาสนาอีกด้วย ขณะเดียวกันในยุคปฏิรูปพุทธศาสนาในสมัยรัชกาลที่ 4 ศิริพจน์เสนอด้วยว่าในยุคนี้ที่มีการแสวงหาความบริสุทธิ์ของหลักคำสอนทางพุทธศาสนา การตั้งคณะสงฆ์ธรรมยุติ การทำให้พุทธศาสนาเป็นแบบแผน ถึงขั้นกำหนดสีของจีวร พระพุทธรูปแนวพระราชนิยมของรัชกาลที่ 4 หรือสูตรการคำนวณวันสำคัญทางศาสนาอย่าง “วันมาฆบูชา” ฯลฯ เหล่านี้ล้วนเป็นวิธีคิดการค้นหามาตรฐาน และการแสวงหาความบริสุทธิ์แบบตะวันตก ซึ่งส่งผลต่อรูปแบบของพุทธศาสนาในไทยในยุคปัจจุบันอีกด้วย อ่านต่อที่ http://prachatai.org/journal/2017/04/70975